Special: Communiceren voor hoog gevoelige mensen (HSP)

Het zal je niet verbazen dat communiceren belangrijk is voor ons coaches, mediums en mensenhelpers. We communiceren dagelijks met mensen en willen die mensen ook inspireren, ondersteunen en verder helpen. Leren hoe je een beter kan communiceren is dan een logisch deel van je beroep. Is het ook waardevol als je geen professionele praktijk nastreeft? Waarom is het ook dan de investering waard?

Om antwoorden te bieden zal ik je iets vertellen over hoe ik het onderwerp communiceren benader en wat het voor je zou kunnen doen. Lees het eens door en laat me weten wat jouw ervaring en behoeft is. Dit is een verhaal van mensen onder elkaar.

Wat betekent het om mens te zijn?

Als mens ben je geboren in een gemeenschap van mensen. We horen tot een zeer sociale soort en dat merk je. Als je een tijd stil blijft terwijl je onder mensen bent, bijvoorbeeld in het openbaar vervoer, dan dan merk je al snel hoe druk we bezig zijn met het uitwisselen van verhalen en het bevestigen van onze relaties.

Waar we ook zijn, wat we ook doen, we communiceren wat af. Ooit was het de maaltijd, de kop koffie, of fles drank die de gemeenschap in contact hield, toen kwam de telefoon en inmiddels is er bijna geen grens meer aan ons vermogen om in contact te zijn en blijven.

In een tijd vol mobiele contact apparaten kunnen we bijna continue elkaars uitingen volgen en iets van onszelf delen met bekenden en vooral een onbeperkte hoeveelheid onbekenden. Teksten, foto’s, video’s, als we niet aan het communiceren zijn, dan is het wel dat we verhalen consumeren in allerlei vormen.

Ons verlangen naar contact is erg dwingend, zelfs levensnoodzakelijk. Het ergste wat je een mens dus kan aandoen is hem compleet afsnijden van elk contact, of buitensluiten. Eenzame opsluiting is daarom voor velen een ondraaglijke straf en kan voorspelbaar leiden tot psychische problemen als het te lang duurt.

Zelfs degenen die het fijn vinden om op zichzelf te zijn, zoals introverte medemensen zoals ik, of bekende eenlingen, hebben nog steeds contact nodig om te floreren. Ze hebben het nodig om ergens welkom en thuis te kunnen zijn, ook al is dat misschien moeilijk, en soms vullen ze het in door anoniem onder vreemden te zijn, zodat er in elk geval menselijk contact is, al is het maar als gast op afstand.

De behoefte aan erbij horen, is een levensbehoefte en degenen die dat missen, zijn de zoekers onder ons, nooit vervuld en misschien zelfs niet bewust van de innerlijke motor van hun zoektocht.

Soms noemen we dat zoeken spiritueel, maar in de vervulling van dat spirituele vinden we vervolgens groepen mensen bij wie we kunnen aansluiten, activiteiten die we vooral samen uitoefenen, leraren en voorbeelden waaraan we kunnen verbinden en bovenal een vervulling van het verlangen om veiligheid en bevestiging te vinden, de warmte en veiligheid die we eigenlijk zo graag van onze ouders hadden gekregen.

Familie is, gezin, je werkkring, een vereniging, je land, een subcultuur, een idee, een spirituele beoefening, een groot voorbeeld, een leraar, of een groep waarbij we kunnen horen, zijn allemaal vervullingen van deze kernbehoeften om te verbinden en erbij te horen. Het drijft ons als geen andere behoefte.

De meesten van ons werken hard en offeren veel op om die leegte in ons te vervullen en vervolgens die vervulling te handhaven. Is hij eenmaal vervuld, zal je doorgaans in een rustiger staat komen, waarin je eigenlijk niet meer zoveel nodig hebt. Dan blijkt dat veel van wat je nastreefde eigenlijk niet meer zo belangrijk is.

Dat is wat we thuiskomen kunnen noemen, maar voor onze wereld is het natuurlijk veel productiever wanneer we daar niet zijn, want onze onvervuldheid maakt dat we blijven werken en zoeken en vooral creëren en vernieuwen.

Gebrek en onvervuldheid is een belangrijke motor die ons collectief in beweging houdt en overconsumptie en oeverproductiviteit creëert. Een honger die nooit gestild kan worden maar ons blijft stimuleren.

Een belangrijke oorzaak van onvervuldheid en het zelfs afwijzen van contact en relaties afwijzen is natuurlijk de onderbroken uitreikingen. Degenen die met een onvervuld gemis over ouderlijke affectie en liefde rondlopen zijn hard aan het werk om dat te compenseren. Liefst willen ze niets van het gemis voelen en er zijn vele wegen om dat min of meer te bereiken.

Aan het werk om overeind te blijven in hun tekort en te compenseren wat ze niet kregen, maar ook (onbewust) op zoek naar een plek en groep waarbij het veilig genoeg is om opnieuw uit te reiken en erbij te horen. Erbij horen en de angst voor buitensluiting zijn onze grootste drama’s.

Een strijdtoneel

Onze manier van leven is gebouwd op hoe we de natuur waarnemen. We hebben onze samenleving gebouwd op het idee dat we moeten samenwerken en concurreren om te krijgen wat we willen. Als je rijk bent kan je snel vergeten dat het niet vanzelfsprekend is om in rijkdom te leven, maar voor velen is zelfs de rijkdom beperkt en is er schaarste.

We moeten dus ook leren omgaan met schaarste, of dat nu een emotionele schaarste is (een gemis), of een materiële (zoals geld, gezondheid, of een plek voor jezelf).

De meesten van ons leren dat we iets moeten doen om in onze behoeften te vervullen, dat we iets moeten doen voor een positie in de groep. De groep vraagt ook nadat we zijn binnengelaten steeds om waarde-investeringen om te mogen blijven. Onze positie is zo zeker als onze relaties en bijdragen het maken.

Dat betekent dat we moeten leren te vragen om wat we nodig hebben en dat we niet de enige zijn die vragen om hetzelfde. Regelmatig kruizen onze behoeften met die van anderen en als iets waardevol is voor ons zijn er altijd anderen die het ook willen.

Er zijn er die denken dat zij mogen nemen wat we niet spontaan geven, of die ontvangen wat we aanbieden zonder iets terug te geven. Er zijn anderen die zorgen dat wat we willen minder gemakkelijk te verkrijgen is.

Hoe vaardig we zijn in relaties en contact speelt dan een belangrijke rol, want als we alleen komen te staan, dan is degene die de steun en medewerking van de groep heeft altijd sterker in dit spanningsveld.

Ergens in onze jeugd leren we dan dat er mensen zijn die meer hebben en een gemakkelijker leven lijken te hebben, terwijl er anderen zijn die harder moeten werken voor minder. We leren dat krijgen niet vanzelfsprekend is en dat niet iedereen wil samenwerken en delen. En als we bang zijn voor onze plek of overleving, dan zijn ook wij misschien niet meer zo bereid om te delen.

Het strijdparadigma is geboren en terwijl we opgroeien worden we op allerlei manieren voorbereid voor de “strijd” die we als volwassene moeten kunnen voeren. We strijden vervolgens op allerlei manieren en momenten, zelfs degenen die spreken over liefde en een meer open gemeenschap zijn aan het strijden tegen delen van diezelfde gemeenschap. Er lijkt geen ontkomen aan.

Met de paplepel hebben we over schaamte en straf geleerd en verdienen van wat we willen, maar ook over onredelijkheid en dikke pech. We hebben geleerd om belangen na te streven door te strijden.

We hebben geleerd over werken en beïnvloeden, maar ook over slachtofferschap en gebrek. Als kind waren wij de kleinen en leerden we over machtigen die onredelijk konden zijn.

Natuurlijk willen wij niet het tekort. Wij willen niet de verliezende hand. Als wij niet kunnen strijden, proberen we anderen op te roepen op om sterk te zijn voor ons. Zo werkt het in een gemeenschap.

Communiceren en relaties

Met wat we leerden stappen we vervolgens in ons leven en beginnen te vergaren en onze plek te vinden. We sluiten aan bij groepen en houden ons vervolgens aan de cultuurregels van die groep. We leren verder over en binnen de groep en dragen bij.

Vervolgens starten we misschien een eigen groep (een gezin, of anderszins) en gaan experimenten met ontmoeten en samenleven. We ontdekken al snel dat dit niet zo gemakkelijk is en opnieuw worden we uitgenodigd om te leren (ofschoon we dat misschien helemaal niet meer willen).

Of we het nu willen of niet, strijd en tegenstand lijken voor de meesten van ons bij leven te horen. Natuurlijk zijn er wat innerlijke trucken waarmee we ons uit die strijd kunnen denken.

Een belangrijk overlevingsmechanisme is om anderen innerlijk minder machtig te maken of te kleineren (“Ze kunnen er niets aan doen, ze hebben hun best gedaan”). Anderen zielig vinden valt daar ook onder, want de andere kant van die gedachte is steeds dat jij relatief groot en beter dan die ander blijft in je zelfbeeld, zelfs als de uitkomsten daarvan minder zijn.

We ander overlevingsmechanisme is om innerlijk af te haken en vertrekken, zodat we niet meer echt meedoen en het aan anderen laten. Slachtoffer spelen zou je hierin kunnen passen, maar ook bijvoorbeeld een depressie.

Het maakt dat zelfs als je niet echt kunt winnen in de vervulling van je behoefte dat je in elk geval de emotie wat kunt temperen en ontkrachten. Net doen alsof het er niet is, kan een tijd voor je werken, ofschoon al de overlevingsmechanismen met een prijs komen.

Oefenen in passiviteit, terugtrekken, dissociëren, hoog denken, het zijn allemaal werkende mechanismen voor degenen die het op andere manieren niet kunnen vinden, of die andere manieren afwijzen (wat eigenlijk hetzelfde is). Misschien zijn we compleet gestopt met vragen (wat ook weer die onderbroken uitreiking is.

Dus we oefenen en mediteren we en proberen van alles. We werken aan onze contactvaardigheden en communiceren, proberen anderen aan ons te verbinden en mee te krijgen. En ondertussen merken we dat de strijd blijft terugkomen en dat ongewenste en ongemakkelijke emoties maar blijven komen.

Relaties blijken helemaal niet zo gemakkelijk te zijn, omdat anderen lang niet altijd willen wat wij willen en vaak net als wij iets nodig hebben het niet willen geven omdat zij het ook nodig hebben.

Die anderen blijven ook maar aan ons trekken en duwen en misschien willen ze ook dat je verandert op manieren die je helemaal niet zo gemakkelijk vind of prettig. Misschien staan ze zelfs in de weg van wat jijzelf graag wilde bereiken of krijgen.

Hoe vaak ben jij in staat geweest om je behoeften te vervullen ten koste van anderen? Hoe vaak deed je dat bij je partner, je kinderen, je collega’s, anderen? Hoe lang duurde het vervolgens voordat je een prijs moest betalen voor die winst, omdat die ander zijn offer niet vrijwillig had gegeven?

Hoe vaak heb je anderen gemanipuleerd, of gechanteerd, met je emoties, of heb je hun emoties tegen hen gebruikt? Hoe vaak liet je hen op die manier iets inleveren en kreeg je later de consequenties ervan in slechte relaties, wrok, mokken, verpeste sfeer of meer strijd?

Hoe vaak trok je zelf aan het kortste eind en was daar niet zo blij mee? Hoe vaak was jij degenen die mopperde, klaagde, terugtrok, in strijd ging, of op andere manieren de sfeer verslechterde zodat die anderen in elk geval jouw pijn mee zouden voelen?

Is dat inmiddels zo vaak gebeurd dat je dat begint te verwachten? Ben je inmiddels zo alert dat je de al vooruit voelt naar de rotmomenten?

Het verlangen naar intimiteit

Er is ook nog een andere kant, want onder al die strijd ligt een diep verlangen naar intimiteit. Mocht je verwarring hebben over dat woord… intimiteit is je behoefte aan nabijheid, het wegvallen van de grenzen tussen jouzelf en een ander mens.

Het is de behoefte om jezelf te delen zonder terughoudendheid of leugen in de verwachting dat je ontvangen wordt door de ander en dat je welkom zult zijn. Het is de behoefte om gekend te worden door mensen in je omgeving.

Hoe vaak heb je intimiteit gekend en hoe lang hield het vervolgens stand? Ook intimiteit is een spier die je kan ontwikkelen en die je moet onderhouden. Je kunt het ook nooit bereiken zolang je jezelf terughoudt, of je pijn voor je uit stuurt als een misleidend wapen.

Hoe vaak heb je gedeeld wat er echt in je leefde je angst, je onzekerheid, je onmacht, je verlangen, je levensvreugde, je innerlijke lelijkheid, een innerlijk geheim dat je draagt?

Hoe vaak deelde je echt iets van echte betekenis over jezelf? Iets dat je niet gemakkelijk durfde delen omdat het je kwetsbaar zou kunnen maken voor reacties?

Hoe vaak was en is het veilig genoeg voor je om dat te doen? En wat als die ander daarop begint te reageren? Hoe kwetsbaar blijk je dan en hoe snel zit je weer vol in strijd en/of voelt je afgewezen?

Hoe vaak opende jij de deur naar intimiteit in plaats van te wachten op die ander om je uit te nodigen en het daarmee veilig voor je te maken? Hoe eerlijk durf je te zijn in contact? Hoeveel is er nog geheim aan jou?

Hoe vaak hebben heb je anderen bereid gevonden om zichzelf met jou te delen op eenzelfde eerlijke ongewapende manier? En was je in staat relaties op te bouwen met anderen die deze ongewapende eerlijkheid in zich hebben?

Waar ben je welkom als je emoties minder prettig zijn en als je lijdt of anderszins hulp nodig hebt, het nodig hebt om echt ontvangen te worden?

Ben je in staat om jezelf te dragen in het niet welkom zijn en de emoties van dat pijnlijke momenten? Wat doe je met die gevoelens? Mogen ze blijven en kan je ze verdragen?

Hoe fijn zou het voor je zijn als je met zo ongeveer iedereen intimiteit zou kunnen bereiken door je manier van contact? Hoe fijn zou het zijn om in staat te zijn om strijd op te lossen en die ander werkelijk te begrijpen en ontvangen en dat ook voor jezelf te kunnen creëren?

Is het denkbaar dat je leert communiceren en relateren op een manier die jou toestaat om helemaal authentiek en eerlijk te zijn in welke vorm er ook waar is in het moment, en die tegelijkertijd dat ook aan die ander kan geven zonder dat het ten koste gaat van je eigen behoeften?

Denk je misschien dat het niet kan, of dat je van alles moet, zodat het moeilijk is om vanuit vrijheid te leven en je verlangens en behoeften te bevredigen? Voel je druk om aan te passen, terwijl je dat eigenlijk niet wilt?

Denk je misschien dat er één goede manier van leven is en dat iedereen op die manier moet leven? Ben je moraalridder van hobby, of beroep, en hebt het druk met opvoeden van velen?

Hoe reageren anderen erop als je vanuit je moraalridder komt? Zou je niet liever betere relaties hebben?

De rol van emoties

Emoties zijn belangrijk en waardevol, maar kunnen ook lastig en uitdagend zijn. Ze kunnen springerig en opvliegend zijn, of nukkig en nors, of minder stabiel. Als je nagaat wat maakt dat we reageren en bepaalt hoe we reageren, dan zijn emoties daarin heel belangrijk.

Velen van ons hebben een voorkeursemotie, een emotie die we vaker hebben dan anderen en die op de een of andere manier voor ons werkt. Het is onze reflex wanneer we in het nauw komen, of in elk geval ervaren dat we in het nauw zitten.

Hoe we reageren op conflicten, problemen, of behoeften, heeft veel te maken met hoe onze emoties werken. Elk van ons heeft daarin een andere startpositie, ofschoon we natuurlijk ook hierin meer op elkaar lijken dan verschillen.

De een maakt zich gemakkelijk groot en lijkt onverschillig te zijn voor de behoeften en gevoelens van anderen. Misschien lijkt die gemakkelijk zijn doelen te bevredigen.

Anderen lijken misschien zelfs plezier te hebben in het martelen of kwellen van anderen en nemen zonder wroeging dat wat niet van hen is.

Hun geheim is dat ze een groot vermogen tot empathie hebben (gemakkelijk kunnen afstemmen), maar ze gebruiken hun vermogen om heel vakkundig pijn aan te brengen, levend te houden, en anderen te kwellen.

Weer anderen zijn misschien zo bang, verdrietig of houden innerlijk een stille diepe wrok vast, dat ze het zelfs niet weten op te brengen om te vragen voor wat ze nodig hebben. Ze hopen stiekem dat anderen het opmerken en de moeite nemen om door hun afweerscherm te komen, maar zijn ook daarin teleurgesteld.

Degenen die vaak aan het kortste eind trekken zijn misschien niet meer geneigd hun kracht in te zetten, terwijl de dominanten, tirannen en de kwelgeesten meer geneigd zijn om overdadig veel kracht in te zetten en intimidatie als breekijzer te gebruiken.

Beiden leven heel andere emoties en reageren dus ook heel anders van binnen dan de ander. Wanneer emoties opkomen en de mate waarin, is dus heel verschillend tussen mensen.

Wat je eigenlijk wilt is dat emotie herkend wordt voor wat het is, een signaal die aandacht vraagt, terwijl degene die het ervaart vrij genoeg is om het te dragen en de juiste actie te kiezen.

Het vermogen om emoties te dragen, kalmeren en vrij te blijven om alternatieve re-acties in te zetten is wat een volwassene onderscheid van een kind. Een kind weet nog niet altijd wat de betekenis van een gevoel is en reageert misschien heel primair op emoties.

De omgeving van het kind zal moeten zorgen dat het hulp krijgt of van buitenaf grenzen en structuur krijgt. Er wordt nog niet zoveel verwacht op dat niveau.

Van emotionele volwassenheid verwachten we meer zelfregulerend vermogen om emoties te kalmeren en ons handelen doelbewust te begrenzen.

Dat is uiteindelijk wat het fundament legt voor ons vermogen om volwaardig bij te dragen, productief te zijn en verantwoordelijkheid te aanvaarden. Wat als kind werkte, hoeft niet perse nog steeds te werken als je eenmaal een volwassen leeftijd hebt bereikt.

Het omgaan met de eigen emoties is een ding, maar het omgaan met verschillen tussen ons is er ook een. Timide mensen leven in dezelfde ruimte als korte lontjes en de dictatoren. We hebben te maken met verschillen in invloed en eigendom. Wat wij willen, is misschien in bezit van anderen.

Willen we naar helpende relaties komen, dan is communicatie dus een belangrijke sleutel, met daaraan vooraf het leren omgaan met emoties en dus zelfregulatie. We moeten leren samen te werken en dat vraagt dat we ook onze eigen reacties reguleren en daarvoor onze emoties en ons denken.

Hoe kan je leren om je niet (of minder snel) aangevallen te voelen als iemand kritiek uit? Hoe kan je leren om nooit meer kritiek te horen, zodat feedback geen trigger meer kan zijn?

Hoe kan je uit gevoelens van teleurstelling blijven, of uit een gevoel van afwijzing, wanneer iemand niet wilt wat jij wilt?

Hoe kan je grip krijgen op je korte lontje en woede? Is dat korte lontje niet eigenlijk een onvermogen die slechts handig lijkt omdat het anderen intimideert? Hoe kan je in plaats daarvan leren om assertief te zijn en het geweld uit jezelf halen en uit de communicatie?

Misschien vraagt het een andere interpretatie van contact, of meer reactie-mogelijkheden. Misschien zijn er mogelijkheden die je nog nooit echt geprobeerd of zelfs overwogen hebt, of omdat je emoties in de weg stonden, of je simpelweg nog niet vaardig genoeg bent en eerst nog wat hulp nodig hebt.

Lessen uit Aziatische vechtkunst

In de martial arts (Aziatische vechtkunst) wordt vaak veel aandacht gegeven aan het kalmeren en begrenzen van de eigen agressie. Je leert in deze vechtkunst allereerst om niet te vechten en een gevecht uit de weg te gaan. Je leert om de triggers in contact te herkennen en vrij te zijn om er niet op te reageren.

Als iemand anders je aanvalt wordt je geleerd om je kracht met beheersing te gebruiken. Het is beter om niet op de plek te zijn waar een klap valt. Het is beter om soepel een klap af te wentelen, zodat de kracht merendeels langs je heen gaat. Directe confrontatie is het meest onhandige contact.

Natuurlijk leer je ook om de ander te neutraliseren met je kracht, maar dat komt pas later. De eerste en belangrijkste les is om jezelf uit het gevecht te leren houden en de agressie of emotie van anderen niet blind met je eigen emotie te beantwoorden.

Het mooie is daar dat hoe vaardiger je wordt in het vechten, hoe meer je verantwoordelijk wordt voor niet meer hoeven vechten. Je lichaam wordt getraind, maar je geest en emoties nog veel meer. Het doel van leren vechten is om het vechten te stoppen.

Kan dat ook in communicatie? Is het ook daar mogelijk om uit elk gevecht te blijven? Kan dat gecombineerd worden met een rustige intimiteit waarin elke ontmoeting en elke relatie betekenisvol kan zijn?

Is het mogelijk om in elke ontmoeting eerlijk en oprecht en open te delen zodat je de ander en jezelf welkom laat zijn in dat contact?

Het lijkt een grote sprong, maar als je dat moeiteloos kan leren met concrete en praktische technieken (bewezen manieren)…

Zou dat waarde hebben? Zou dat je leven verbeteren? Wat zou er nodig zijn om daar te komen?

Het belang van communiceren

Hoe belangrijk wordt communiceren op die manier? Als het een ingang wordt naar betekenisvolle eerlijke relaties? Het zo je uitermate betrouwbaar maken en je woord zou onmiddellijk aan waarde winnen.

Je emoties zouden rustiger worden omdat je minder geheimen draagt. Geheimen geven stress, omdat je ze uit contact moet weghouden en ondertussen weet dat wat de ander krijgt niet helemaal eerlijk is.

Als ik de functie van communicatie naga, dan is communicatie de manier waarop we elkaar ontmoeten en relaties opbouwen en onderhouden.

We communiceren om iets van onszelf te delen met anderen en krijgen op dezelfde wijze iets van die ander terug. Het is hoe we met elkaar verbinden van de intiemste relatie tot aan het bouwen van een gemeenschap.

Communiceren is een belangrijk fundament. Het zit in hoe we onszelf creëren, ons leven opbouwen, met elkaar samenwerken, elkaar ontmoeten, geld verdienen en succes bereiken. Onze communicatie zit vol van verlangen en allerlei emoties.

Zowel liefde als conflict leunt sterk op ons vermogen om te communiceren. Goede communicatie kan bruggen bouwen en gemeenschappen inspireren, terwijl onhandige communicatie heel snel elke brug tussen onszelf en anderen kan verbranden.

Van het lelijkste tot aan het mooiste, van de grootste leugen tot aan de eerlijkste waarheid over onszelf, we delen het met elkaar op allerlei bewuste en onbewuste manieren. 

Als je mens bent is er haast niets belangrijker dan het vermogen om te effectief communiceren. We gebruiken datzelfde in onszelf en sturen daarmee onze eigen emoties en innerlijke sferen. Vooral dat innerlijke spel is belangrijk, daar begint alles en werken onze pijnlijke herinneringen door.

Goed of slecht: Communicatie is niet alleen een uitdrukking van wie we zijn… Het is wie we zijn. Ons communiceren gaat hand in hand met onze identiteit. Als je bedenkt dat alles wat we communiceren delen is van onszelf.

We willen ontvangen worden, maar dat veronderstelt dat we onszelf goed genoeg kennen en genoeg vaardig zijn om iets te delen dat echt en werkelijk is en iets van onszelf bevat. Misschien zouden we veel minder woorden en uitingen nodig hebben, als wat we delen meer intiem over onszelf zou zijn en meer eerlijk.

Maar we zijn ook nog vaak bang en boos en laten ons dan nog vaak verleiden om niet alles te zeggen, of kwetsende uitingen te delen die anderen verleidt om even bang of boos te zijn als wij. Soms wantrouwen we anderen ook uit die angst en boosheid en verspreiden dit wantrouwen.

Hoe werkt dat uit? Hebben we zelfs oog voor het effect daarvan? Of zijn we alleen op zoek om niet alleen te zijn in onze emoties? Hebben we anderen in pijn nodig om onze eenzaamheid te verdrijven?

Als wij ons hebben geuit is de communicatie nog niet klaar, want die ander ontvangt iets en gaat daarop reageren. Misschien is die ander even onhandig of zelfs onhandiger in deze reactie dan wij waren. Misschien krijgen we tal van misvattingen, misverstanden en pijnlijke emotie terug. Wat doen we daar dan weer mee?

Als we de reactie niet goed verdragen, kan het snel escaleren. Niet door hoe de ander reageert, maar omdat we onze eigen innerlijke reacties niet verdragen. Het rotgevoel is dan te groot voor ons en we moeten er snel vanaf.

Dan reageert onze emotie misschien soms abrupt en heel dwingend. Als de ander niet reageert kunnen we dat vertalen in genegeerd worden en onze boosheid daarmee voeden.

Dat is dan onze innerlijke dwingeland, die zich laat voelen in onze emotie. Misschien hebben we ook geen geduld gehad om te wachten op die ander, verdrogen het wachten niet, of vullen dan van alles in en brengen onszelf in een staat van oorlog. Wat moeten we dan met die emotie?

Als we willen verbeteren in contact, zullen we met dat soort omstandigheden ook beter moeten kunnen omgaan. Het zijn allemaal leerbare vaardigheden en misschien hebben we die als kind nog niet genoeg geleerd en zijn we dat nu aan het inhalen (als we het aangaan en niet op anderen uitleven).

Zijn we bereid om nog wat bij te leren en iets te veranderen?

Waarom leren communiceren?

Iets wat zo belangrijk is voor ons mens zijn en wat we al zo lang doen, dat beheersen we toch wel?

We leven al zolang en al die jaren heb ik gecommuniceerd. Waarom zou ik nu opeens een cursus moeten volgen? Het is een legitieme vraag, die ik me helemaal kan voorstellen.

Als je het voorgaande hebt gelezen, dan weet je eigenlijk al dat je waarschijnlijk niet alles goed hebt kunnen leren.

In onze cultuur komen alle voorbeelden en lessen vanuit ongeveer dezelfde benadering: strijd en concurrentie.

Als oorlog niet is wat je wilt en als je wilt dat je relaties rustiger worden zodat je meer aandacht kunt geven aan een fijn leven, dan vertaalt zich dat in lessen waarin je misschien maar weinig werkzame voorbeelden kunt vinden.

Waar vind je dan genoeg veilige oefenruimte? De praktijk is niet altijd de beste oefenplek als je innerlijk nog snel in brand komt te staan.

Speciaal voor mediums en hoog sensitieve mensen (HSP)

Misschien was het je allemaal wat veel dat al voorbij kwam. Er is veel dat je niet wilt voelen en in je ruimte laten omdat er al zoveel strijd en drukte om je heen is (en in je). HSP’s hebben bijzondere uitdagingen op dat vlak omdat ze al zo open staan dat ze veel meer oppikken en daar veel meer last van hebben dan anderen.

Je hebt het al moeilijk genoeg en die uitdagingen die hierboven staan zijn misschien veel te moeilijk en zwaar voor je om in te verblijven.

Ik begrijp het wel. Per slot zijn niet alle HSP’s medium, maar zijn wel alle mediums en veel hulpverleners een HSP. We hebben, net als jij, moeten leren omgaan met omgevingen die ons overvoert en een innerlijk dat daarop (misschien te) heftig reageert.

Daarom zijn deze lessen misschien eigenlijk wel heel belangrijk voor je. Ze zijn misschien wat uitdagend, maar je kunt er zoveel levenskwaliteit mee winnen. Het begint met de les van grenzeloosheid.

Grenzeloos HSP

Als HSP hebben we last van diverse vormen van grenzeloosheid:

1. Onze waarnemingen gaan over de grenzen van anderen heen en laten ons weten wat anderen verborgen wilden houden.
2. We vertellen anderen soms wat we weten en gaan daarmee gemakkelijk over hun grenzen heen
3. Doorgaans zijn we niet goed in staat om onszelf in het moment waar te nemen, omdat we overvoerd raken en dan in het moment niet adequaat reageren. Misschien evalueren we onze gevoelens en de situatie pas achteraf, zodat we later met een waslijst met klachten en onvervulde behoeften zitten.
4. Omdat we conflictmijdend zijn (te intens om te dragen) en snel uit ons lichaam schieten, geven we vaak teveel weg en zijn dus grenzeloze weg-gevers. We ontdekken dan later ontdekken dat we het zelf iets nodig hadden en dat niet kregen.
5. Doorgaans zijn we niet zo goed in de omgang met allerlei emoties. De grenzen van onze draagkracht is snel bereikt en de reacties daarop zijn niet altijd binnen onze invloed. Dat merken we dan pas achteraf, als we weer ontspannen en aanwezig kunnen zijn.
6. Door het ontbreken van grensbewustzijn maken we vaak te weinig onderscheid tussen dat wat eigenlijk van anderen is en dat wat eigenlijk van onszelf. Als gevolg daarvan geven we anderen soms de schuld van iets dat eigenlijk van onszelf is en komen zo in conflicten terecht die al dan niet worden uitgesproken. Soms verliezen we daardoor potentieel waardevolle contacten.
7. Als gevolg van al deze patronen komen we sneller dan anderen in slachtoffergevoelens terecht, waarin we anderen schuld toewijzen. We ervaren anderen misschien te snel als dominant, of te ongevoelig, of onverschillig. We trekken ons terug uit contact of veroordelen anderen als we niet weten hoe we in contact aanwezig kunnen blijven (en in ons lijf en gevoel). Onmacht, paniek en onvermogen om te dragen zit ons nog te vaak in de weg.
8. Relaties zijn moeilijk voor ons omdat de ander snel te aanwezig, of te dominant, is en te weinig begripvol en steunend.
9. Als gevolg daarvan vinden we het moeilijk om verantwoordelijkheid te dragen, zelfs voor onszelf en besteden relatief veel energie aan het vermijden van ontmoetingen en overprikkeling. Het zou fijn zijn als dat niet meer nodig zou zijn en we vaker rustig aanwezig kunnen zijn en blijven.

De uitdagingen voor een hooggevoelig persoon zijn niet klein en ofschoon hooggevoeligheid uitlokt om van goede wil te zijn in contact (of kluizenaar te worden en elk contact te vermijden), komt het met een prijs. Ook als HSP kunnen we niet verwachten dat de wereld zich aanpast, we moeten zelf leren hoe we ermee omgaan.

We kunnen als HSP veel baat hebben bij het beter leren omgaan met (en verdragen van) emoties. Leren hoe we langer en vaker in ons lijf kunnen blijven voegt veel toe.

Als je pas achteraf een ontmoeting kan evalueren en dan iets wilt veranderen, dan ben je te laat en is het moment gepasseerd. Aanwezig blijven is de enige manier waarop je invloed hebt op wat er in het moment gebeurt.

De kunst is om in het moment te kunnen bijsturen en reageren, waarbij het evenzeer belangrijk is dat niet alle oplossingen een van je omgeving vragen dat die zich aanpast.

Het opbouwen van grensbewustzijn is moeilijk voor een HSP, maar evenzeer super belangrijk. Als je verward bent over wat precies van wie is, dan geef je die verwarring ook door in contact en creëer je weerstanden waar je vervolgens niet mee kunt omgaan.

Je hebt er dan niets aan om van goede wil te zijn, want je ging aan de haal met verkeerde aannamen en kreeg dat terug op een manier die je niet echt wist te verdragen.

Vaardig worden in vormen van communicatie die minder conflicten geven en meer ruimte en rust helpen ontstaan is ook een mogelijke les. Het wordt dan gemakkelijk(er) om voor de eigen behoefte uit te komen en die te vervullen.

Als je al deze vaardigheden opbouwt, dan verdwijnen veel problemen van het HSP-schap en zal je meer energie beschikbaar houden en met meer situaties en mensen om kunnen gaan.

Het komt alleen niet vanzelf en het vraagt van je dat je doelbewust ongemakken zult willen opzoeken. Als je alles te veilig wilt houden, dan kom je hierin niet verder en zal je altijd strijd met je omgeving blijven houden of je uit steeds meer situaties moeten terugtrekken.

Voor mijzelf leek dat geen aantrekkelijke optie. Als je met mensen wilt werken of anderen wilt helpen is het geen optie en zal je eraan moeten. Je kunt niet helpen als je anderen niet echt verdraagt.

Wil je meer mogelijkheden in elke situatie?

De meesten van ons hebben geloof in de overtuiging dat als je iets wilt bereiken, als je ergens vaardig in wilt worden, dat je dan een inspanning moet leveren en iets moet offeren.

Dat is hier erg nuttig, want al het voorwerk is al voor je gedaan en alles wat je gaat leren is ervaren en met veel moeite geleerd. Je hoeft dus niet het wiel uit te vinden en krijgt praktische manieren die je kunt gebruiken in je contacten.

Moet dat altijd? Nee, niet altijd, maar vaak genoeg zal je ze nodig hebben en is het nodig dat je voorbereid bent.

Wat je opgeeft door beter communiceren

1. Nooit meer slachtofferschap
2. Nooit meer schuld of schaamte als middel om anderen te motiveren
3. Nooit meer je wil opdringen op een ander
4. Nooit meer doen wat je niet zelf wilt/kiest
5. Nooit meer moeten
6. Nooit verantwoordelijkheid afschuiven en afhankelijkheid leven

Wat je vergaart door beter communiceren

1. Meer zelfvertrouwen
2. Beter begrip van wat verantwoordelijkheid inhoud
3. Vanzelfsprekende verantwoordelijkheid voor waar je eigenlijk al verantwoordelijk was
4. Vrijheid om jezelf te zijn
5. Minder (misschien wel nooit meer) je best hoeven te doen, het gaat dan als vanzelf
6. Toegenomen vermogen tot ontvangen en delen
7. Betere en meer voedende relaties in je leven

Schrijf je nu in voor de nieuwsbrief en blijf op de hoogte voor de volgende workshop!