Het zal je niet verbazen dat communiceren belangrijk is voor ons, mediums en mensenwerkers, omdat we dagelijks met mensen communiceren en die mensen ook willen inspireren, ondersteunen en verder helpen. Werken aan beter communiceren is dan logisch deel van het beroep, maar wat is de waarde voor degenen die geen professionele praktijk nastreven? Waarom is het ook dan de investering waard?
Om antwoorden te bieden zal ik je iets vertellen over hoe ik over het onderwerp communiceren denk en wat het voor je zou kunnen doen. Lees het eens en laat me weten wat je ervan vindt. Het is een verhaal van mensen onderling.
Wat betekent het om mens te zijn?
Als mens ben je geboren in een gemeenschap van en met andere mensen. Wij zijn een zeer sociale soort en als je met het openbaar vervoer reist of anderszins onder mensen bent en je houdt je een tijdje stil, dan merk je hoe druk we zijn met het uitwisselen van verhalen en het bevestigen van de relaties die we met elkaar hebben. Inmiddels heeft de fles met drinken het verloren van de mobiele apparaten die het mogelijk maken om bijna continue elkaars uitingen te volgen en iets van onszelf erbij te zetten.
We zijn zeer sociaal en die behoefte is erg dwingend, zelfs levensnoodzakelijk. Het ergste wat je een mens dus kan aandoen is hem afsnijden van elk contact en buitensluiten. Eenzame opsluiting is voor velen een ondraaglijke straf en als het te lang duurt krijgen velen psychische problemen.
De behoefte aan erbij horen, of dat nu je familie is, of gezin, je werkkring, een vereniging, je land, een subcultuur, een spirituele beoefening, een voorbeeld of leraar, of een groep contacten op afstand is, het is een van onze kernbehoeften en drijft ons als geen andere behoefte. Zelfs degenen die zeggen op zichzelf te staan, horen nog steeds ergens bij en de meesten van ons werken hard en offeren veel om dat erbij horen in stand te houden.
Zelfs degenen die contact en relaties afwijzen (de onderbroken uitreikingen), zijn hard aan het werk. Aan het werk om overeind te blijven in hun tekort en te compenseren wat ze niet kregen, maar ook (onbewust) op zoek naar een plek en groep waarbij het veilig genoeg is om opnieuw uit te reiken en erbij te horen. Erbij horen en de angst voor buitensluiting zijn onze grootste drama’s.
Een strijdtoneel
Onze manier van leven is gebouwd op het idee dat in de natuur, net als in onze samenleving, we moeten concurreren om te krijgen wat we hebben. We kunnen vergeten dat het niet vanzelfsprekend is om in rijkdom te leven, maar voor velen is er schaarste en moeten we omgaan met die schaarste of dat nu een emotionele schaarste is of een materiële (zoals geld of een plek).
De meesten van ons leren dat we iets moeten doen om onze behoeften vervuld te krijgen en onze positie te verkrijgen en behouden (ook de groep vraagt steeds om waarde-investeringen in de groep om lid te mogen zijn). Dat betekent dat in het beste geval we moeten leren te vragen om wat we nodig hebben en dat we regelmatig anderen tegenkomen op ons pad die ook iets willen en denken dat zij mogen nemen wat we niet spontaan geven, of ontvangen wat we aanbieden zonder terug te geven, of maken dat het verkrijgen van iets minder gemakkelijk is.
We leren ergens in onze jeugd dat er mensen zijn die meer hebben en het gemakkelijker krijgen dan wij en dat er anderen zijn die harder moeten werken voor minder. Ergens leren we dat krijgen niet vanzelfsprekend is en dat niet iedereen wil samenwerken en delen.
Het strijdparadigma is geboren en we worden op allerlei manieren voorbereid op de strijd die we als volwassene moeten kunnen voeren. En strijden doen we dus, op allerlei manieren en momenten, zelfs degenen die predikanten van liefde zijn. Met de paplepel is ons schaamte en straf geleerd en het nastreven van belangen door te strijden. Natuurlijk willen wij niet het tekort en willen wij niet de verliezende hand.
Communiceren en relaties
Met dit geleerde stappen we in ons leven en beginnen te vergaren en een plek te vinden. We sluiten aan bij groepen en houden ons vervolgens aan de cultuurregels van die groep en gaan leren en bijdragen. We starten een eigen groep (gezin of anderszins) en gaan experimenten aan in het ontmoeten en samenleven en ontdekken dat het niet zo gemakkelijk is.
Of we het nu willen of niet, strijd en “vijandsbeelden” lijken voor de meesten van ons bij leven te horen. De belangrijkste manier om ons daaraan te onttrekken is de ander innerlijk kleiner te maken en ons innerlijk los te maken van de strijd en degenen die daaraan verbonden zijn. Maar met dat losmaken verliezen we ook aan leven en leveren iets in dat we eigenlijk best wilden (maar niet tegen de prijs die het vroeg).
Dus we oefenen en mediteren en proberen van alles in contact om te merken dat die strijd blijft terugkomen en dat er emoties blijven komen die we liever niet willen voelen en dat relaties niet zo gemakkelijk blijken te zijn omdat we overeenstemming of vrijheid moeten bereiken om allemaal onze behoeften te vervullen en die ander blijft maar trekken en duwen om jou te veranderen of wil niet geven wat jij zo graag wilde bereiken of krijgen.
Hoe vaak ben jij in staat geweest om je behoeften te vervullen ten koste van anderen (je partner, je kinderen, je collega’s, anderen)? En hoe lang duurde het voordat je een prijs mocht betalen voor dat privilege omdat die ander zijn offer niet vrijwillig had gegeven? Hoe vaak heb je anderen gemanipuleerd of gechanteerd met je emoties of die van hen, zodat ze iets inleverden en kreeg je later de consequenties ervan in slechte relaties, wrok, mokken, verpeste sfeer of meer strijd? Hoe vaak trok jijzelf aan het kortste eind en was daar niet zo blij mee? Is dat inmiddels zo vaak gebeurd dat je het begint te verwachten?
Het verlangen naar intimiteit
Er is ook nog een andere kant, want onder al die strijd ligt een diep verlangen naar intimiteit. En mocht je verwarring hebben over dat woord… intimiteit is je behoefte aan nabijheid. Het is de behoefte om jezelf te delen zonder terughoudendheid of leugen in de verwachting dat je ontvangen wordt door de ander en dat je welkom zult zijn. Hoe vaak heb je dat gekend en hoe vaak hield het stand?
Hoe vaak heb je gedeeld wat er echt in je was, je angst, je onzekerheid, je onmacht, je verlangen, je levensvreugde, en daarmee echt iets van betekenis van jezelf gedeeld? Hoe vaak is het veilig genoeg voor je om dat te doen? En wat als die ander daarop begint te reageren? Hoe kwetsbaar blijk je dan en hoe snel zit je weer vol in strijd en/of voelt je afgewezen?
Hoe vaak heb je die ander bereid gevonden om zichzelf met jou te delen op eenzelfde eerlijke ongewapende manier? En was je in staat relaties op te bouwen met anderen die deze ongewapende eerlijkheid in zich hebben? Waar ben je welkom als je emoties minder prettig zijn en als je lijdt of anderszins hulp nodig hebt, het nodig hebt om echt ontvangen te worden?
Hoe fijn zou het voor je zijn om dat met zo ongeveer iedereen te kunnen bereiken? Hoe fijn zou het zijn om in staat te zijn om strijd op te lossen en die ander werkelijk te begrijpen en ontvangen en dat ook voor jezelf te kunnen creëren?
Is het denkbaar dat je leert relateren op een manier die jou toestaat om helemaal authentiek en eerlijk te zijn in welke vorm er ook waar is in het moment, en die tegelijkertijd dat ook aan die ander kan geven zonder dat het ten koste gaat van je eigen behoeften?
Denk je misschien dat het niet kan, of dat je van alles moet wat je vrijheid en het bevredigen van je behoeften in de weg staat? Denk je dat er een goede manier van leven is en dat iedereen op die manier moet leven? Ben je moraalridder van hobby of beroep en hebt het druk met opvoeden van velen? Hoe reageren anderen erop? Zou je niet liever betere relaties hebben?
De rol van emoties
Emoties zijn belangrijk en waardevol, maar in de praktijk van mens-zijn ook lastig. Als je nagaat wat maakt dat we reageren op de manier waarop we reageren, dan zijn emoties daarin heel belangrijk. Velen van ons hebben een voorkeursemotie, een emotie die we vaker hebben dan anderen en die op de een of andere manier voor ons werken. Hoe we reageren op conflicten, problemen, of behoeften, heeft veel te maken met hoe onze emoties werken.
Het geeft elk individueel mens wel een andere startpositie. De een maakt zich gemakkelijk groot en lijkt onverschillig voor de behoeften en gevoelens van anderen gemakkelijk zijn doelen te bevredigen. Anderen lijken zelfs plezier te hebben in het martelen of kwellen van anderen en nemen zonder wroeging wat niet van hen is, terwijl weer anderen het zelfs niet weten op te brengen om te vragen en innerlijk meer angst, verdriet en stille wrok leven.
Degenen die vaak aan het kortste eind trekken zijn misschien geneigd hun kracht niet in te zetten, terwijl de dominanten, tirannen en de kwelgeesten meer geneigd zijn om overdadig veel kracht in te zetten en intimidatie als breekijzer te gebruiken. Beiden leven heel andere emoties en reageren dus ook heel anders van binnen dan de ander. Wanneer emoties opkomen en de mate waarin, is dus heel verschillend tussen mensen.
Toch moeten timide mensen in dezelfde ruimte leven als de korte lontjes en de dictatoren en hebben we te maken met verschil in zeggenschap en eigendom. Willen we naar helpende relaties komen, dan is communicatie dus een belangrijke sleutel, met daaraan vooraf het leren omgaan met emoties en dus zelfregulatie.
Hoe kan je leren om je niet (of minder snel) aangevallen te voelen als iemand kritiek uit, of om uit het gevoel van teleurstelling te blijven of de afwijzing als iemand niet wil wat jij wilt? Hoe kan je grip krijgen op je korte lont en woede en in plaats daarvan assertief leren zijn en het geweld uit jezelf halen en uit de communicatie?
In de martial arts (Aziatische vechtkunst) wordt vaak veel aandacht gegeven aan het kalmeren van de eigen agressie en het ontwikkelen van het vermogen om niet te vechten. En als iemand anders aanvalt wordt geleerd om de kracht met beheersing te gebruiken en te zorgen dat je niet op de plek bent waar een klap valt of soepel de klap af te wentelen. Natuurlijk leer je ook om de ander te neutraliseren met je kracht, maar het eerste en belangrijkste is om jezelf uit het gevecht te leren houden.
Kan dat ook in communicatie? Kan uit het gevecht blijven gecombineerd worden met de mogelijkheid van intimiteit op een manier die elke ontmoeting en elke relatie betekenisvol laat zijn en elke ontmoeting de mogelijkheid oprecht en open wederzijds delen en verwelkomen laat hebben? Het lijkt een grote sprong, maar als je dat moeiteloos kan leren met concrete technieken (bewezen manieren)… zou dat waarde hebben?
Het belang van communiceren
Hoe belangrijk maakt dit communiceren? Als ik de functie van communicatie naga, dan is communicatie hoe we elkaar ontmoeten en relaties opbouwen en onderhouden. We communiceren als een manier om iets van onszelf te delen met anderen en krijgen op dezelfde wijze iets van die ander terug. Het is hoe we met elkaar verbinden van de intiemste relatie tot aan het bouwen van een gemeenschap.
Communiceren is een belangrijk fundament in hoe we onszelf creëren, ons leven opbouwen, samenwerken, ontmoeten, geld verdienen en succes bereiken. Het zit vol van verlangen en allerlei emoties en zowel liefde als conflict leunt op ons vermogen om te communiceren als brug naar anderen met wie we ruimte delen.
Van het lelijkste tot aan het mooiste, van de eerlijkste waarheid over onszelf, tot de grootste leugen, we delen met elkaar op allerlei bewuste en onbewuste manieren. Als je mens bent is er haast niets wat belangrijker is dan je vermogen om te communiceren. We doen het zelfs in en met onszelf en sturen daarmee in grote mate onze eigen emoties en innerlijke sferen.
Goed of slecht: Communicatie is niet alleen een uitdrukking van wie we zijn… Het is in hoge mate wie we zijn. Ons communiceren gaat hand in hand met onze identiteit en niet voor niets, als je bedenkt dat wat we communiceren niets minder is dan delen van onszelf. We willen ontvangen worden, maar dat veronderstelt dat we onszelf goed genoeg kennen en genoeg vaardig zijn om iets werkelijks te delen.
Maar de communicatie is dan nog niet klaar want die ander ontvangt iets en gaat daarop reageren (en zo niet, dan reageert onze emotie soms abrupt en heel dwingend op dat uitblijven). Met al die zaken moeten we kunnen omgaan en het zijn allemaal leerbare vaardigheden die we als kind niet genoeg hebben geleerd. Zijn we bereid om er nog wat bij te leren en iets te veranderen zodat alles beter wordt?
Waarom leren communiceren?
Iets wat zo belangrijk is voor ons mens zijn en wat we al zo lang doen, dat beheersen we toch wel? We leven al zolang en al die jaren heb ik gecommuniceerd. Waarom zou ik nu opeens een cursus moeten volgen? Het is een legitieme vraag, die ik me helemaal kan voorstellen. Als je het voorgaande hebt gelezen, dan weet je eigenlijk al dat je waarschijnlijk niet alles goed hebt kunnen leren omdat in onze cultuur alle voorbeelden en lessen vanuit dezelfde hoek komen: communicatieoorlog en concurrentie. Als oorlog echter niet is wat je wilt en als je voedende relaties wilt, dan zijn er veel lessen maar weinig werkzame voorbeelden en vaak te weinig oefenruimte.
Speciaal voor mediums en hoog sensitieve mensen (HSP)
Misschien was het je allemaal wat veel dat al voorbij kwam. Er is veel dat je niet wilt voelen en in je ruimte laten omdat er al zoveel strijd en drukte om je heen is (en in je). HSP’s hebben bijzondere uitdagingen op dat vlak omdat ze al zo open staan dat ze veel meer oppikken en daar veel meer last van hebben dan anderen. Je hebt het al moeilijk genoeg en die uitdagingen die hierboven staan zijn misschien veel te moeilijk en zwaar voor je om in te verblijven.
Ik begrijp het wel. Per slot zijn niet alle HSP’s medium, maar zijn wel alle mediums en veel hulpverleners een HSP. We hebben net als jij moeten leren omgaan met omgevingen die overvoeren en een innerlijk dat (te) heftig reageert op omstandigheden.
Waarom zijn deze lessen belangrijk voor je. Allereerst hebben wij als HSP last van diverse vormen van grenzeloosheid.
- Onze waarnemingen gaan over de grenzen van anderen heen en laten ons weten wat ze verborgen wilden houden.
- We vertellen ze soms wat we weten en gaan daarmee gemakkelijk over hun grenzen heen
- Doorgaans zijn we niet goed in staat onszelf waar te nemen in het moment omdat we overvoerd raken en dan in het moment niet adequaat reageren zodat we later een waslijst met klachten en onvervulde behoeften hebben.
- Omdat we conflictmijdend zijn (teveel prikkels) en snel uit ons lichaam schieten geven we vaak teveel weg en zijn dus grenzeloze weg-gevers (om later te ontdekken dat we het zelf meer nodig hadden).
- Doorgaans zijn we niet zo goed in de omgang met allerlei emoties
- Door het ontbreken van grensbewustzijn maken we vaak wat van anderen is direct van onszelf en geven anderen de schuld van iets dat van onszelf is en komen zo in conflicten terecht die al dan niet worden uitgesproken.
- Als gevolg van al deze patronen voelt een HSP zich snel slachtoffer van een dominante ander. Ik moet de eerste HSP nog vinden die zijn onmacht niet regelmatig (of structureel) vertaalt in schuld van anderen en slachtofferschap bij zichzelf.
- Relaties zijn moeilijk voor een HSP, omdat de ander snel te aanwezig of dominant is en te weinig begripvol en steunend.
- Als gevolg daarvan vind je het moeilijk om verantwoordelijkheid te dragen, zelfs voor jezelf. Per slot ga je gebukt onder legitieme problemen.
Dit alles maakt dat HSP’s als geen andere groep groot belang heeft en veel baat kan hebben bij het leren omgaan met emoties, het opbouwen van grensbewustzijn en het vaardig worden in een vorm van communicatie die hen meer ruimte en rust geeft terwijl het ook gemakkelijk(er) maakt om voor de eigen behoefte uit te komen en die te vervullen. Als al deze vaardigheden opbouwen dan verdwijnen veel problemen van het HSP-schap en zal je meer energie hebben en met meer situaties en mensen om kunnen gaan. Het betekent wel dat je er iets voor moet doen.
Wil je meer mogelijkheden in elke situatie?
De meesten van ons hebben geloof in de overtuiging dat als je iets wilt bereiken, als je ergens vaardig in wilt worden, dat je dan een inspanning moet leveren en iets moet offeren. Dat is hier erg nuttig, want al het voorwerk is al voor je gedaan en alles wat je gaat leren is ervaren en met veel moeite geleerd. Je hoeft dus niet het wiel uit te vinden en krijgt praktische manieren die je kunt gebruiken in je contacten. Moet dat altijd? Nee, niet altijd, maar vaak genoeg zal je ze nodig hebben en is het nodig dat je voorbereid bent.
Wat je opgeeft door beter communiceren
- Nooit meer slachtofferschap
- Nooit meer schuld of schaamte als middel om anderen te motiveren
- Nooit meer je wil opdringen op een ander
- Nooit meer doen wat je niet zelf wilt/kiest
- Nooit meer moeten
- Nooit verantwoordelijkheid afschuiven en afhankelijkheid leven
Wat je vergaart door beter communiceren
- Meer zelfvertrouwen
- Beter begrip van wat verantwoordelijkheid inhoud
- Vanzelfsprekende verantwoordelijkheid voor waar je eigenlijk al verantwoordelijk was
- Vrijheid om jezelf te zijn
- Minder (misschien wel nooit meer) je best hoeven te doen, het gaat dan als vanzelf
- Toegenomen vermogen tot ontvangen en delen
- Betere en meer voedende relaties in je leven
Geef een reactie